قهر کردن بچه ها رفتاریست برای اعلام اعتراض به شرایط و ابراز ناراحتی از کسی. این رفتار فقط در بچه ها دیده نمی شود! پس به سبک و الگوی برخوردهای خودتون آگاه باشید. معمولا بچه ها آینه تمام نمای ما هستن و هر آن چیزی رو که بکاریم، درو می کنیم!
البته
قهر کردن بچه ها رو جدی بگیرید!
والدین باید قهر كردن کودک را در صورت تکرار مداوم، جدی بگیرند و درصدد رفع آن بکوشند؛ زیرا ممکن است به‌صورت رفتاری دائمی و عادتی همیشگی تثبیت شود.
علت اصلی قهر کردن چیست؟
ما از بچگی عادت کرده ایم، خواسته هایمان حدس زده شود.
وقتی نوزاد کوچکی بودیم تنها با یک صدا یا قطره ای اشک به دادمان میرسیدند و همه چیز فراهم میشد.
این مساله حتی بعد از یکی دو سالگی هم ممکن است ادامه داشته باشد. گاهی ما والدین حتی کلمات و جملات ناقص و ایما اشاره های فرزندمان را با حدس و گمان می فهمیم و خواسته شان را اجابت میکنیم. یا حداقل به آنها پاسخ می دهیم.
کافیست بگوید ف، ما تا فرحزاد می رویم.
حالا تصور کنید این رفتار یک عادت شود.
خود ما بزرگسالان هم ممکن است در کودکیمان مانده باشیم و از همسر، دوستان یا همکارانمان انتظار داشته باشیم با کوچکترین اخم یا سکوتی متوجه منظور ما بشوند! اما وقتی متوجه نمی شوند، اینطور برداشت می کنیم که: “می خواد لج منو دربیاره.” یا “خودشو به نفهمی زده.” یا “منو دوست نداره. اگر دوست داشت این حرفی رو که من دوست ندارم نمیزد.” یا “من براش اصلا مهم نیستم، وگرنه میدونست از چی ناراحت شدم.”
در نهایت انتظار نابجا و برداشت نادرست ما موجب دلخوری و البته قهر کردن می شود. چراکه، این افراد به این نوع اعتراض عادت کرده اند.
تصور کنید دقیقا همین حالت برای فرزند ( کودک یا نوجوان ) شما پیش آمده باشد.
چه می کنید؟
برای داشتن رابطه ی بهتری با نوجوان خود و چگونگی برخورد با قهر نوجوان می توانید از دوره سواد ارتباط با نوجوانان استفاده کنید.
اما دلایل دیگر قهر کردن بچه ها چه هستند؟
- در بیشتر مواقع رفتارهای کودکان آیینه رفتار بزرگسالان است. قهر‌کردن کودک نیز ممکن است آموخته‌شده از رفتار اطرافیان باشد. گاهی والدین در زندگی زناشویی خود و در مواقع کدورت به جای گفتگو و حل مشکل، مکررا با یکدیگر قهر می‌کنند. و این می تواند باعث یادگیری غیرمستقیم این رفتار در کودک شود.
- همچنین از آنجایی‌که یکی از شیوه‌های تنبیه کودکان، قهر والدین با آنهاست، این رفتار مخرب والدین می‌تواند باعث الگوبرداری کودک شـود.
- دلیل دیگر می‌تواند بی‌توجهی بی منطق والدین به کودک و نیازهایش باشد. مثلا: نیاز به محبت، همبازی شدن، گردش و غیره. وقتی این نیاز ها به موقع دیده و رفع نــشوند، ممکن اســت کودکان قهر‌کردن را برای جبران ایــن بی‌توجهی انتخاب کنند و با قهر‌کردن، اعتـــراض خود را نشان دهند.
- دلیل بعدی پافشاری کودک برای رسیدن به خواسته‌هاییست که از آنها منع شده است. در بعضی مواقع کودکان خواسته‌هایی دارند که از نظر والدین برآورده شدن آنها به صلاح نیست. در این مواقع کودک ممکن است رفتارهایی مانند پرخاشگری، فحاشی، جیغ زدن، گریه و قهر را برای رسیدن به هدف انجام دهد. پس اینجا قهر کردن نوعی سلاح است تا والدین مجبور به برآوردن خواسته فرزند شوند.
- اگر پاسخ‌های منفی والدین بیش‌ازحد و نابه جا باشد، محیط پرفشاری برای کودک ایجاد می‌شود که کودک برای رهایی از این فشار ممکن است دست به انتخاب راه‌های مختلفی بزنــد.
چه کنیم؟
چگونه قهر را تمام کنیم؟
- برای کودک یا نوجوان یا حتی همسرمان روشن کنیم وقتی خودش را توضیح نمی دهد، ما واقعا متوجه ناراحتی یا اعتراضش نمی شویم. او می تواند برای آرام کردن عصبانیت یا غمش محیط را ترک کند یا مدتی سکوت کند. اما در نهایت خودش باید بیاید و صحبت کند.
- حدس نزنید (حتی اگر متوجه چیزهایی شده اید). به فرزندتان بگویید: می بینم که عصبانی یا دلخور هستی. هر زمان توانستی گفتگو کنی بیا تا با هم حرف بزنیم دقیق متوجه موضوع بشوم.
- درصورتی‌که والدین به خواسته‌های نامعقول کودک پاسخ منفی دادند، به‌هیچ‌وجه نباید از موضع خود کوتاه بیایند. باید به کودک یاد دهند بهترین راه، صحبت کردن و مذاکره درخصوص خواسته خود است. ولی اگر پس از آن، باز هم جواب منفی گرفتند، چاره‌ای جز پذیرش ندارد و با استفاده از قهر یا گریه راه به‌جایی نخواهند برد.
- بعد از تلاش برای گفتگوی موثر، بهترین راهکار مقابله با رفتار قهر کردن بچه ها، توجه نکردن در آن لحظه است. والدین باید چهره‌ای کاملا آرام به خود بگیرند; و بدون توجه به قهر‌کودک به کارهای خود ادامه دهند تا این رفتار‌کودک به تدریج کمرنگ شود. توجه به قهر کودک و به اصطلاح “ناز کشیدن او” زمان قهر، باعث تقویت این رفتار و تکرار آن در دفعات بیشتری می‌شود.
- همچنین در فرزندپروری سالم، والدین باید کاملا همسوی با یکدیگر رفتار کنند. گاهی یکی از والدین به قهر‌کودک بی‌توجهی می‌کند ولی والد دیگر رفتار عکس را نشان داده و درصدد دلجویی و توجه به کودک برمی‌آید که رفتاری بسیار اشتباه است.
- به الگوی رفتاری خود (والدین باهم و با دوستان و خانواده هایشان) توجه کنید. شاید شما دقیقا معلم اولیه این رفتار هستید.
مرجان حسینی زاده
روانشناس کودک، نوجوان و خانواده
برای گرفتن وقت مشاوره می توانید به شماره 2446 624 901 98+ در واتساپ پیام بدهید.