در این مقاله سعی کرده ایم «ارتباط دنیای دیجیتال با علایم اوتیسم، راه های پیشگیری، راه های درمانی و نقش خانواده» را مورد بررسی قرار دهیم. در صورتی که لازم باشد اوتیسم را در یک جمله خلاصه کرد این گونه توصیف می شود که اوتیسم یک بیماری در خود ماندگی است که در صورت ابتلا تفاوت های آشکاری را در رفتار کودکان ایجاد می کند. با این حال تاثیر دنیای دیجیتال بر روی کودکان مبتلا به اوتیسم چگونه است؟ اوتیسم دیجیتال یعنی چه؟

دنیای دیجیتال و کودکان اوتیسم

اوتیسم اختلالی رشدی است و بر نحوه تعامل و ارتباط کودک با دیگران و همینطور بر نحوه یادگیری و رفتار او تاثیر می گذارد.

بچه هایی که از نوزادی روزانه بالای دو ساعت در معرض تلویزیون یا هرنوع صفحه دیجیتالی قرار دارند،

به دلیل رشد غیر عادی سریع مغزشان، ممکن است به علائم شبیه اوتیسم دچار شوند.

تفاوت و شباهت بین کودک دیجیتال و کودکان اوتیسم

بچه هایی که در معرض رسانه و صفحات دیجیتالی (تلویزیون، تبلت، موبایل و…) قرار میگیرند رفتارها یا علائم شبیه اوتیسمی دارند که با قطع رسانه ها ممکن است حتی تا صد در صد درمان شوند.

در صورتی که بچه های مبتلا به اختلال طیف اوتیسم همچنان نیازمند درمان های خاص خودشان (اوتیسم) هستند.

علائم و نشانه های اوتیسم

علائم اوتیسم تقریباً قبل از اینکه کودک 2-3 ساله شود شروع می‌شوند. البته امروزه حتی از برخوردهای متفاوت یک نوزاد چند ماهه هم می توان به این مساله مشکوک شد.

این علائم عبارتند از:

• عدم تماس چشمی
• تاخیر در تعاملات اجتماعی و مهارتهای گفتاری و ارتباطی
• تمرکز و علاقه وسواسی بر روی اشیاء
• عدم توجه و تمرکز کافی به اطراف و صداها
• تعامل متفاوت با دیگران
• عدم دنبال کردن مراقب اصلی
• عدم حساسیت به دردها
• حساسیت بیش از حد به بعضی صداها، نوع خاصی از لباس ها و بوها
• علاقه به اجسام چرخشی (مثل چرخ ماشین ها، حرکت ماشین لباس شویی)
• رفتارهای کلیشه ای (مثل تکرار یک جمله یا کلمه خاص برای چندین دقیقه یا حرکت دادن مدام دست ها)

این علائم در کودکانی که علائمی شبیه اوتیسم دارند فابل برگشت است و جای نگرانی نـدارد.

درمان کودکان با نشانه های اوتیسم

راه های درمان کودکانی که علائمی شبیه اوتیسم دارند:

• قطع رابطه ی کودک با رسانه و هرگونه صفحه دیجیتالی (حتما مقاله اعتیاد به موبایل را مطالعه کنید)
• تعامل باکیفیت و سازنده با کودک (بازی با او، انجام کارهای روزمره باهم، گفتگوی مستقیم با او)
• جایگزین کردن برنامه مناسب به جای وقت سوزی پای تلویزیون و تبلت یا گوشی (مثل نام نویسی در انواع کلاس ها یا ورزش با او)

در کودکانی که علائم اوتیسم دارند شدت آسیب به فاکتورهای دیگری هم بستگی دارد از جمله:

• ژنتیک
• توانایی پدر و مادر در مراقبت از کودک و آمادگی روانی آنها
• دوران بارداری مادر
• کیفیت زایمان مادر
• برنامه های جایگزین دنیای دیجیتال برای کودکان اوتیسم

درمان کودکان اوتیسم

• اوتیسم دارو ندارد. تجویز دارو معمولا به علت مشکلات دیگری است که کودک همزمان تجربه می کند.

مثل بیش فعالی، اختلالات یادگیری، پرخاشگری و …

• تغییرات نورو شیمیایی یا نورو آناتومی (ساختاری) در کودکان اوتیسم قابل برگشت است. البته اگر نسبت به درمان سریع  کودک اقدام شود. تا قبل از سه سالگی زمان طلائی یا golden time درمانیست.
• ویتامین درمانی هم میتواند کمک کننده باشد .

مثل ویتامین تی ان جی که یک نوع مکمل است، شامل اسید فولیک، منیزیم، انواع ویتامین های گروه ب که در ایران وجود ندارد؛

و از طریق سایت آمازون Amazon میتوان تهیه کرد .

بیشتر بخوانید: با کودک بدغذا چه کنیم؟

نقش خانواده در درمان کودکان اوتیسم

در درمان این بیماری خانواده نقش مهمی ایفا می کند . معمولا وقتی والدین متوجه علائم این بیماری در کودک می شوند ، مادر پذیرش بیشتری نسبت به این موضوع دارد و پدر دیرتر این موضوع را قبول می کند.

به همین دلیل در خانواده هایی که کودک اوتیسم دارند باید بهداشت روانی مادر حفظ شود زیرا:

ممکن است مادر در مراقبت های روزانه از کودک مبتلا به اوتیسم دچار خستگی، احساس تنهایی و افسردگی شود،

و نیازمند همکاری سایر اعضای خانواده در مراقبت از کودکش دارد.

بخش مهمی از برنامه مراقبت از کودک اوتیسم این است که مطمئن شوید، سایر اعضای خانواده در مورد این اختلا و نحوه مدیریت علائم آن آموزش بینند.

• آموزش می‌تواند استرس خانواده را کاهش دهد و به بهبود عملکرد فرزندتان کمک کند.

پیشگیری از اوتیسم

اگرچه نمی‌توانید از داشتن کودک مبتلا به اختلال اوتیسم جلوگیری کنید اما با ایجاد برخی تغییرات در شیوه زندگی می‌توانید برخی علائم را کاهش دهید:

• در دوران بارداری تا جای ممکن از داروها استفاده نـکنید (قبل از مصرف هر دارو از پزشک خود مشورت بگیرید.)
• کودکان زیر 2 سال را در معرض صفحات دیجیتالی نگذارید حتی به مدت کوتاه (حتی به اندازه نیم ساعت)
• هر چه تعامل کودک با خانواده و به خصوص با مادر بیشتر باشد و داده های بیشتری دریافت کند رشد مغزی بهتری خواهد داشت.
• هر چه کودک ساعات آموزشی بیشتری در هفته (حدود 30 تا 40 ساعت) داشته باشد، تحت درمان های فشرده توانبخشی و روانشناسی قرار گیرد و همکاری خانواده را دریافت کند، امید بهبودی (کاهش علایم) بیشتر است.

مرجان حسینی زاده

روانشناس کودک،نوجوان و خانواده

اگر نگران هستید…

اگر فکر می کنید کودک شما ممکن است مبتلا به اوتیسم باشد یا احساس می کنید در نحوه بازی، یادگیری، صحبت کردن یا عملکرد فرزندتان مشکلی وجود دارد، سریعا وقت مشاوره بگیرید که زمان را از دست ندهید.

دنیای دیجیتال و کودکان اوتیسم