امروزه استفاده از وسایل دیجیتال از قبیل تلویزیون، گوشی‌های هوشمند، تبلت و بازی‌های کامپیوتری بین کودکان در حال افزایش است و اصطلاح کودک دیجیتالی را به وجود آورده است.
مقاله حاضر با هدف درک تاثیرات بالقوه وسایل دیجیتال بر سلامت کودکان و راه های مقابله با آن ، نوشته شده است.
کودک دیجیتالی چیست ؟
منظور کودکانی است که مدت زمان طولانی را در معرض وسایل دیجیتالی یا اسکرین (تلویزیون،موبایل،تبلت و …) سپری می کنند.
از چه زمانی مفهوم کودک دیجیتالی در ایران مطرح شد؟
تحیقاتی در سال 1387 در مرکز اوتیسم روی تعدادی از کودکان که با نشانه های اولیه اوتیسم مراجعه کرده و با سرعت زیادی بهبود پیدا کرده بودند ، انجام شد.
مشخص شد که این کودکان زمان زیادی را با وسایل دیجیتال می گذراندند که به آن والد گری دیجیتالی می گویند.
تحقیقات در اواسط دهه 90 به این نتیجه رسید که:
- تغییرات ساختاری در مغز وجود دارد.
- با تغییرات محیط می توان اثرات مخرب وسایل دیجیتالی را از بین برد.
به همین دلیل در ایران اسم والد گری دیجیتالی را به دایه گری دیجیتالی تغییر دادند.
البته در فرهنگ های مختلف اصطلاح کودک دیجیتالی با نام های مختلفی شناخته می شود .مثلا در آمریکا با نام Digital native و در ژاپن بانام Screen time .
تاثیر وسایل دیجیتال بر مغز کودکان
بر اساس یافته ها علمی کودکانی که در حال رشد هستند، در هر ثانیه 700 اتصال عصبی در مغز آنها به وجود می آید که اگر با شرایط غیر طبیعی ( در معرض قرار گرفتن طولانی در مقابل اسکرین) مواجه شوند ، مغز از رشد طبیعی خودش باز می ماند .
که در نتیجه :
- تغییرات ساختاری در مغزشان ایجاد می شود.
- شاید مهارتهای عالی در مثلا کار کردن با تبلت را بیاموزند ولی فرصت های تجربیات اجتماعی از مغز آنها گرفته می شود.
- تاخیر شناختی جدی دارند.
- از رشد تبادلات کلامی و غیر کلامی باز می مانند.
- منزوی می شوند.
- دچار بیش فعالی می شوند.
- از لحاظ حسی و حرکتی مشکل پیدا می کنند زیرا اگر سیستم عصبی مغز طبیعت را تجربه نکند تحول هوش اتفاق نمی افتد.
- اختلال رشدی دارند.(سنشان دو سال پایین تر از آن سنی است که باید باشند)
- کاهش روابط اجتماعی ، فیزیکی و طبیعی
- از لحاظ توجه و تمرکز مشکل پیدا می کنند. زیرا توجه شان معطوف محرک های خاص می شود مثل علاقه به یک بازی خاص .
چه کنیم؟
مهمترین کار این است که از هر وقتی استفاده بکنیم کودکان را به طبیعت ببریم.
برای کودکان با آموزش طبیعت گرا و در غالب طبیعت ، فرصت های اجتماعی را ایجاد کنیم.
طبقه دانشگاهی و معلمین
می توانند در این زمینه از طریق تولید دیتا (ساخت فیلم ، انیمیشن و …) فرهنگ سازی کنند که مورد استفاده والدین باشد.
والدین کودک دیجیتالی
قبل از اینکه به متخصص مراجعه کنند سبک زندگیشان را تغییر دهند.
با آموزش طبیعت گرا و در غالب طبیعت ، فرصت های اجتماعی را برای کودکان ایجاد کنند.
از هر فرصتی استفاده کنند و بچه ها را به طبیعت ببرند.
سخن آخر اینکه ….
والدین همان قدر که در مورد آموزش حساس هستند باید در مورد رشد طبیعی فرزندشان هم حساس باشند.
منتظر سیستم های رسمی نباشند . (خودشان فرصت های طبیعی و تجربیات اجتماعی را برای کودکانشان خلق کنند)
اگر متوجه دو یا سه مورد از علائمی که گفته شد در کودک شدند بی تفاوت نباشند و به روانشناس مراجعه کنند و مشورت بگیرند.
اگر بعضی از علامت های گفته شده در بالا را در کودشان مشاهده کردند بی تفاوت نباشند و اگر لازم شد مشاوره بگیرند.
مرجان حسینی زاده
روانشناس کودک، نوجوان و خانواده
در صورت مشاوره آنلاین و اختصاصی با مرجان حسینی زاده ، در رابطه با موضوع کودک دیجیتالی
می توانید با شماره 9016242446 98+ در واتس آپ پیام بدهید.