کاهش آسیب‌های طلاق بر روی فرزندان
در پروسه جدایی و طلاق به همان اندازه که پدر و مادر آسیب‌پذیر می‌شوند بچه‌ها هم آسیب‌پذیر می‌شوند. اگر والدینی به این نتیجه رسیده‌اند که باید از هم جدا شوند و منطقی‌ترین وضعیت ممکن خاتمه دادن به زندگی مشترک است در واقع باید به آرامش و سلامت روانی فرزندان هم اهمیت بدهند. هر چند که طلاق و جدایی ممکن است اثرات سویی روی بچه‌ها داشته باشد ولی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که زندگی در فضای بحرانی و متشنج برای فرزندان بدتر و آسیب‌زا تر می‌باشد.
اولین مسئله مطرح کردن این موضوع با فرزندان است و برای اینکه بدانیم چگونه مطرح کنیم رنج سنی بسیار مهم است. لازم است که والدین متناسب با سن و درک کودک مسئله را مطرح کنند. کودک می‌تواند با واقعیت کنار بیاید ولی با دروغ و پنهان کاری نمی‌تواند. پس ما موظف هستیم اطلاعات را واضح و شفاف با کودک در میان بگذاریم.
برای کودک پیش دبستانی می‌توانیم بگوییم که پدرت مرد خوبی است ولی ما دیگر در کنار هم نمی‌توانیم زندگی کنیم ولی ما در کنار تو هستیم و از تو حمایت می‌کنیم. کودک پیش دبستانی این جمله را با توجه به اینکه در مرحله پیش عملیاتی مراحل رشدی پیاژه قرار دارد متوجه میشود.
پدر و مادر نباید در حین جدایی یا بعد از آن یکدیگر را زیر سوال ببرند در این صورت از یک طرف جدایی با تمام عواقب و اثراتش اتفاق افتاده است از طرف دیگر ستون خانواده را از بین می‌بریم. پدر و مادر باید تکیه‌گاه فرزند باقی بماند، هر چند که تاریخ انقضای رابطه والدین با هم تمام شده باشد، ولی قرار نیست کودک بیش از اندازه آسیب ببیند.
اگر کودک زیر ۷ سال باشد چون در این مرحله قدرت تفکر انتزاعی را ندارد حل مسئله بلد نیست و مفهموم خیلی از اتفاقات را درک نمی‌کند و نمی‌داند که در طلاق رجوعی وجود ندارد. در این سن نمی‌تواند با این مسئله کنار بیاید پس اگر کودکی در این سن قرار دارد پدر و مادر حتما باید برای مهارت‌های مقابله‌ای کودک از یک متخصص کمک بگیرد.
مواجه شدن نوجوان با طلاق والدین:
نوجوانی مرحله‌ای است که فرد با بحران بلوغ دست و پنجه نرم می‌کند و اگر بحران طلاق هم اضافه شود نوجوان به قدرت حمایتی نیاز دارد و حتما باید مدیریت شود. برعکس کودک، نوجوان می‌تواند به دو شکل حل مسئله کند. راهبرد مثبت مثل درددل کردن با دوستان، ثبت‌نام کلاس‌ها، کمک گرفتن از مشاور، کمک گرفتن از بزرگترهای فامیل و راهبرد منفی مثل پرخاشگری، مصرف سیگار و مواد و… . اگر نوجوان از راهبردهای منفی استفاده کند باید یک کودک پیش دبستانی او را به متخصص ارجاع بدهیم.
پیامدهای کوتاه مدت و بلندمدت طلاق:
کودک از ۶ سالگی متوجه معنای طلاق میشود و اگر پسر باشد بر اساس جنسیت تاثیر بیشتری می‌گیرد چون دلبستگی پسرها زودتر آسیب می‌بیند.
از جمله پیامدهای کوتاه مدت به صورت بروز اختلالات رفتاری و افسردگی و لجبازی و نافرمانی و اضطراب‌ها می‌باشد.
از جمله پیامدهای بلندمدت تولید مشکلاتی در دلبستگی و تبدیل دلبستگی ایمن به ناایمن می‌باشد، مشکل در عزت‌نفس، اعتمادبه نفس، مشکل در انتخاب همسر مخصوصا در دختران به دلیل ترس از اشتباه.
بررسی این موضوع که آیا فرزندان حامی خواهند داشت یا به حال خود رها می‌شوند؟
روانشناسان و مشاوران معمولا با کسانی کار می‌کنند که حمایت فرزند را به عهده گرفته‌اند.
اثرات طلاق تا دو سال باقی می‌ماند و این والدین هستند که باید کودک را از این جاده بحرانی عبور بدهند. پسربچه‌ها بعد از این دو سال قادر می‌شوند نامادری را بپذیرند ولی دخترها ناپدری را نمی‌پذیرند.
واکنش پسرها به شکل بیرونی کردن است مثل قشقرق و پرخاشگری، واکنش دخترها به شکل درونی کردن مثل افسردگی و اضطراب.
چه عواملی در تعیین حضانت کودک نقش دارد؟
در درجه اول دادگاه صلاحیت حضانت را تعیین می‌کند. ولی عوامل دیگری هم وجود دارد که پدر و مادر باید به آن‌ها توجه کنند.
اگر سن فرزند بالا باشد خودش انتخاب می‌کند اما اگر به سن قانونی نرسیده باشد مسائل دیگری دخیل هستند.
جنسیت: بهتر است که مادر حضانت پسر را در سنین بالا به خصوص اگر زمینه اختلال رفتاری را دارد قبول نکند.
اگر جسم یا روان کودک ناسالم است والدی که استطاعت دارد حضانت را قبول کند.
والدی که سن بالایی دارد و مشکلاتی دارد اختلالات شخصیت و روانشناختی دارد بهتر است حضانت فرزند را قبول نکند.
بهتر است که دختر با مادر زندگی کند و پسر با پدر زندگی کند.
والدین باید در دادگاه در مورد نحوه دیدار به توافق برسند و فرزند باید طبق برنامه از قبل تعیین شده والد دوم را ملاقات کند به صورت منظم و روتین تا از لحاظ روانی دچار دوگانگی نشود. شرایط باید طوری باشد که کودک هر زمان نیاز داشت بتواند والد دوم را ببیند.
به یاد داشته باشیم که ما می‌خواهیم بحران را مدیریت کنیم و نمی‌خواهیم بحران جدیدی بسازیم.
کودک را خبرچین همسر سابق و زندگی او نکنیم.
اطرافیان و کسانی که بعد از پدر و مادر حامی فرزندان هستند باید تکنیک‌های آموزشی را بدانند تا اصطلاحا دوستی خاله خرسه اتفاق نیفتد.
